De familie Otten melkt sinds een paar jaar met drie M2erlins van Fullwood. Met drie melkbeurten per dag en veel aandacht voor dierenwelzijn is de productie flink gestegen.
Freek en Geke Otten boerden jarenlang in het Drentse Wapse. Hun zoons Arno (36) en René (34) hadden de ambitie om het bedrijf samen voort te zetten. Met 80 melk- en kalfkoeien was de bedrijfsomvang echter niet toereikend voor twee gezinsinkomens. Plannen om de stal te verdubbelen werden gedwarsboomd. "We zaten te dicht op de natuur. De ammoniakruimte was beperkt", vertelt René Otten.

De melkveehouders besloten hun blik te verruimen en zochten in Drenthe naar alternatieve uitbreidingslocaties. in 2013 gingen de melkveehouders met Provincie Drenthe om tafel. "De provincie wilde ons bedrijf kopen. Uiteindelijk vonden wij in het zuidoosten van Friesland een geschikte locatie om uit te breiden", vertelt René. De boerderij in Makkinga ligt op ongeveer 20 minuutjes rijden van hun vorige bedrijf in Wapse.

Familie Otten kocht het melkveebedrijf in 2014. Meteen na de aankoop volgde begin2015 een grote uitbreiding. Er kwamen 126 ligboxen bij. "In het oude staldeel hebben we 65 ligboxen voor melkkoeien, 35 plaatsen voor droge koeien en houden we 22 pinken", vertelt René Otten. De traditionele Fullwood-melkstal maakte plaats voor drie M2erlins. "In Wapse molken we in een 2x6-melkstal van Westfalia. Mijn vader had aangegeven dat hij in Makkinga niet meer wilde melken. Mijn broer en ik hebben toen voor robots gekozen."

Arno en René dachten aanvankelijk ook aan het plaatsen van een carrousel. Het kostenplaatje én de fysieke arbeid weerhield hen ervan voor zo'n type melkstal te kiezen. "Je hebt een grote wachtruimte nodig. Dat kost ruimte en geld", vertelt René Otten, die ruim 2 meter lang is. "Door mijn lengte ben ik kwetsbaar voor fysieke ongemakken", aldus de melkveehouder. De broers gingen met verschillende robotfabrikanten om tafel. Uiteindelijk kozen ze voor Fullwood. "Wij waren eerlijk gezegd niet zo bekend met de robots van Fullwood. Maar ze kwamen met een goed verhaal. Dat heeft ons overtuigd."

René Otten is positief over de 'doeltreffende' M2erlins. "Het is technisch gezien een goede machine. De robots melken geruisloos en zijn erg stil. Dat vind ik echt een pluspunt. Dankzij de elektrische aansluitarm is de robot ongetwijfeld energiezuinig, maar eerlijk gezegd heb ik daar geen concrete cijfers van."

Met een rollendjaargemiddelde van 12.033 liter (met 4,03 % vet en 3,57 % eiwit) behoorde familie Otten vorig jaar tot de twintig topmelkers van Nederland. De cijfers waarmee de melkveehouders 2017 afsloten zijn inmiddels gestegen naar 12.310 liter (4,12 % vet en 3,52 % eiwit). Wat Otten betreft is het einde nog niet in zicht. "Er zit nog rek in", aldus de melkveehouder, die momenteel 147 melk- en kalfkoeien en 90 stuks jongvee (45 kalveren en 45 pinken) heeft.

De topproductie is te danken aan het feit dat de melkveehouders volop inzetten op dierenwelzijn en comfort. De koeien liggen in diepstrooiselboxen, gevuld met zand. De dichte rubbervloer is van Opti-Cow. "Daarbij is het aantal melkbeurten met de robots gestegen van 2 naar 3", aldus Otten, die zijn koeien in twee groepen melkt. De vaarzen en een gedeelte van de tweedekalfskoeien zijn gehuisvest in het oude staldeel en zijn aangesloten op één robot. In het nieuwe staldeel (0+6+0-rijig) staan twee robots opgesteld. "Dat is een extra voordeel van de robots: je kunt met gescheiden staldelen werken."

Werken met zand in de boxen vereist aandacht. Je moet het zand kunnen verwerken. Familie Otten werkt met een spoelsysteem met een bezinkbak. De bezinkbak wordt 3 tot 4 keer per jaar geleegd. "Het dierenwelzijn is groot, maar zand zorgt voor slijtage", aldus Otten. De M2erlins zijn na enkele aanpassingen goed bestand tegen het zand. Otten kan goed monitoren welke problemen exact door het zand zijn ontstaan. De koeien in het oude staldeel liggen namelijk niet in zand. "Die robot was aanvankelijk veel minder aan slijtage onderhevig."

Otten laat zien welke robotonderdelen inmiddels zijn vervangen. Hij liet een nieuwe plaatje op de aansluitarm maken, om slijtage te voorkomen. Tussen de cups ging zand zitten. Door een extra zaagsnede worden de cups nu extra geklemd, waardoor er geen zandkorrel tussen kan komen. De touwtjes werden vervangen. "Dit zijn robuuste exemplaren", aldus Otten.

De positief kritische René Otten is blij dat hij bij Fullwood niet vastzit aan dure servicecontracten. Zijn broer Arno is technisch aangelegd en verzorgt de onderhoudsbeurten. "Dat gebeurt in goed overleg met de dealer.

De gemiddelde dagproductie ligt eind september 2018 op 39 liter per koe. René Otten wil terug naar 40/41 liter, de productie die afgelopen winter al werd gehaald. "In Wapse hadden we al het idee dat de koeien veel in hun mars hadden. Toen bleef de productie schommelen rond 9.000 liter per koe. Nu we met de M2erlins melken en de dieren alle ruimte hebben en op zand liggen, wordt dat gevoel bevestigd."

Rens Kluijtmans melkt sinds maart 2017 in een 20/40 Quick-E Swing-Over melkstal van Fullwood. De capaciteit van de melkstal spreekt hem aan. "Ik kan continue doorgaan met melken. Dat is een verademing."

Martien Kluijtmans (63) molk jarenlang in een 2x7-visgraat van Fullwood. De laatste jaren was de capaciteit van die melkstal niet meer toereikend voor de gegroeide veestapel. "We konden maximaal 60 tot 70 koeien per uur melken", vertelt bedrijfsopvolger Rens Kluijtmans (30). In maart 2017 namen vader en zoon Kluijtmans een nieuwe melkstal in gebruik. Sindsdien laat Martien Kluijtmans het melken graag over aan zijn zoon Rens.

Bij de keuze voor het type melkstal gingen de melkveehouders bepaald niet over één nacht ijs. Ze vergeleken verschillende soorten melkstallen, deden ervaring op in de praktijk en kozen uiteindelijk voor een Quick-E Swing-Over melkstal. "De structuur van tweemaal daags melken past bij mij. Ik vind het belangrijk om alle koeien te zien. Daarbij wil ik in korte tijd veel koeien melken. Het bedieningsgemak moet groot zijn, aangezien we met drie verschillende melkers werken", vertelt Rens Kluijtmans over zijn keuze.

Hij ging met drie fabrikanten om tafel en koos voor Fullwood, de fabrikant van wie ook de visgraat afkomstig was. "Die melkstal is ons altijd goed bevallen. We wilden Fullwood daarom een kans bieden", aldus Kluijtmans, die blij is met zijn keuze. "In de praktijk raakte ik snel onder de indruk van de Swing-Over van Fullwood. Het gevoel was meteen goed. De melkstal is robuust en straalt veel degelijkheid uit. Ik heb veel vertrouwen in de melkmeting. Dat is een bewezen systeem. De prijs van de melkstal was bovendien concurrerend."

De melkstal heeft een open karakter en is opvallend licht. De lichtstraten in de nok van de stal dragen daaraan bij. De leidingen van de melkstal zijn boven elkaar weggewerkt, waardoor de put erg ruimtelijk oogt. Kluiijtmans koos bewust voor een beweegbare putvloer. "Ik ben 1,97 meter lang. We werken met verschillende melkers. Zo kan iedereen op de juiste werkhoogte melken."

Kluijtmans is onder de indruk van de capaciteit van de melkstal. Hij melkt moeiteloos 120 koeien in 70 minuten. "En dan heb ik ook al schoongespoten", zo vertelt hij. Volgens hem is het zelfs mogelijk om 140 koeien in 45 minuten te melken. "Mensen geloven me vaak niet als ik dat zeg. Maar als ze komen kijken, dan zijn ze onder de indruk van de melksnelheid. 'Wat gaat dat vlug', hoor ik dan", vertelt Kluijtmans met een glimlach. "Het melken gebeurt gewoon in een goede flow. Ik kan continue doorwerken. Voorheen moest ik vaak wachten en waren de koeien de beperkende factor. Dat is nu niet meer zo. Melken in deze melkstal is echt een verademing."

Belangrijke voorwaarde voor een gestroomlijnd melkproces is het koeverkeer. Vader en zoon Kluijtmans zijn zich daar terdege van bewust en dachten lang na over een optimale routing van en naar de melkstal. Ze kozen voor een grote, onoverdekte wachtruimte. Met behulp van een automatisch opdrijfhek worden de koeien naar de melkstal gedirigeerd. "De wachtruimte is een weinig belopen ruimte en is daarom niet overdekt", aldus Kluijtmans.

De terugloopgang is smal, zodat koeien er niet naast elkaar gaan lopen en goed gesepareerd kunnen worden. Kluijtmans heeft niet gekozen voor automatische koeherkenning en daarom zet hij de te separeren dieren voorafgaand aan het melken in de computer, waarna ze na het melken automatisch worden gesepareerd. "Ik ben erg blij met het selectiehek. Het zorgt voor werkgemak en je zit toch korter op je koeien." Kluijtmans wil in de melkstal nog een netwerkverbinding met de computer maken. Op die manier kan hij tijdens het melken nog separatiedieren invoeren. "Nu moet ik vanuit de put naar de computer lopen. Ook al gebeurt dat maar zelden, één keer is me al te vaak."

Op advies van de dealer verkoos Kluijtmans de zogenoemde positioneringshekjes (Quick-E-hekwerk) boven de standaard buizen. "Ik was behoorlijk sceptisch of deze hekjes voor een betere plaatsing van de koe zouden zorgen. Toch werkt het wonderbaarlijk goed, zeker gezien het feit dat we met veel verschillende soorten koeien werken. Maar het scheelt natuurlijk ook dat er veel rust heerst in de melkstal."

Afgelopen winter is Kluijtmans gestopt met het dippen na de melkbeurt. "De dip raakte bevroren. Ik wilde wel eens kijken wat de gevolgen zouden zijn", vertelt Kluiijtmans. Het bevalt hem prima. Hij kan sneller melken, terwijl de uiergezondheid op peil blijft. "De uiergezondheid is in de nieuwe melkstal sowieso flink verbeterd." 

Rens Kluijtmans heeft 145 melk- en kalfkoeien op 70 hectare (waarvan 35 hectare op afstand). Jongvee is er niet. Jaarlijks koopt hij koeien van stoppende melkveehouders en dat levert een opvallend bonte veestapel op. Het rollendjaarmgemiddelde is 7.500 liter, met 4,50 % vet en 3,50 % eiwit.

Wim van Schaick leidt een druk leven. De melkveehouder combineert het boerenbestaan met een deeltijdbaan op de bloemenveiling in Aalsmeer. Sinds de komst van de M2erlin-melkrobot in oktober 2016 kan hij zijn werkzaamheden beter combineren.

Wim van Schaick werkt al 30 jaar op de bloemenveiling in Aalsmeer. De melkveehouder combineert het werk met zijn eigen boerenbedrijf. "Ik werk 4 dagen per week op de veiling. Ik heb een contract voor 16 uur per week. Ik begin om 6.00 uur 's ochtends en ga meestal door tot een uur of half twaalf. De overuren neem ik op", zo vertelt de melkveehouder. Het werk op de veiling is hem dierbaar. "Ik vind het leuk om onder de mensen te zijn. Als boer ben je toch vaak alleen bezig. Het werk op de veiling wordt bovendien nog goed betaald ook."

Sinds oktober 2016 worden de koeien bij Van Schaick gemolken door de M2erlin-melkrobot van Fullwood. De robot zorgt voor flexibiliteit en arbeidsgemak. Dankzij de melkrobot hoeft Van Schaick zich 's ochtends wat minder te haasten om de veilingklok te halen. "Het robotmelken bevalt uitstekend. Het is allemaal net wat relaxter. Voorheen stond ik om 3.30 uur op om de koeien te melken. Nu kan ik tot 4.45 uur blijven liggen."

Sinds de komst van de melkrobot heeft Van Schaick een nieuw ochtendritueel. Na het opstaan kijkt hij op de laptop of er attentiekoeien zijn. Eenmaal in de stal stuurt hij deze dieren naar de melkrobot. In de wachtruimte is plek voor meerdere dieren, die achtereenvolgens worden gemolken. "Inclusief voeren ben ik 's ochtends 45 minuten bezig", aldus Van Schaick, die 20 autominuutjes nodig heeft om op de veiling te komen.

De ligboxenstal van Van Schaick is gebouwd in 1971. De stal is in 2009 verlengd en voorzien van een nieuw jasje. De melkrobot is dus ingepast in een bestaande situatie. Van Schaick ging daarbij niet over één nacht ijs. Hij bezocht veel open dagen van collega-melkveehouders om te kijken hoe je een melkrobot optimaal in kan passen in een bestaande stal. "Daar heb ik me goed in verdiept. Bij volledige nieuwbouw is het toch een stuk eenvoudiger."

Van Schaick kocht de melkrobot in maart 2016. De verbouwing startte een paar maanden later. "We hebben de melkstal gesloopt en de melkrobot geplaatst." Van Schaick molk zijn dieren twee maanden lang in een 14-stands doorloopmelkstal. "Dat ging prima. We hebben de tijd genomen voor de verbouwing. Ik wilde de melkrobot meteen op de goede plek hebben. In een tijdelijke opstelling van de melkrobot zag ik niets. Dan moeten de koeien twee keer wennen aan een nieuwe situatie."

Samen met zijn zoon Tom (20) - HAS-student en kandidaat-opvolger - zag Wim van Schaick meerdere melkrobots aan het werk. Vader en zoon Van Schaick lieten hun keuze al vrij snel op Fullwood vallen. "De eerste indruk was meteen goed", vertelt Wim van Schaick. De melkveehouder vindt het een groot voordeel dat de koeien de robotbox zowel via de voorkant als via de zijkant kunnen benaderen. "Separeren via de melkrobot gaat gemakkelijk. Daar is bovendien nauwelijks extra ruimte voor nodig", aldus Van Schaick, die aangeeft dat ook het financiële plaatje een belangrijke overweging was bij de keuze voor de M2erlin. De melkveehouder heeft bovendien veel vertrouwen in Fullwood dealer Van Winden BV.

De koeien kunnen de robotbox via twee kanten benaderen. Na het melken gaan de dieren via de zijkant van de box terug de koppel in. Separatiekoeien lopen rechtdoor. In de separatieruimte staat een koe met een gekantelde lebmaag. Het dier krijgt extra aandacht en structuurvoer om terug op krachten te komen.

Sinds de overstap op robotmelken is de productie op het bedrijf flink gestegen: van 8.300 liter naar 9.800 liter. Van Schaick is goed te spreken over het gemakkelijke aansluiten en de geruisloze, elektrische aansluitarm. "Als we hier lekker buiten zitten, horen we de robot niet of nauwelijks. Dat is toch wel aangenaam. Zelfs op de voergang hoor je de robot amper."

Het bedrijf van Van Schaick is gelegen op een prachtige locatie in het Groene Hart. Weidegang hoort bij het bedrijf. De koeien zijn in mei 2018 laat naar buiten gegaan. Het was lange tijd te nat, aldus de melkveehouder, die uiteindelijk besloot om eerst te maaien en daarna te starten met het weidegangseizoen. "Het is nog even zoeken hoe we weidegang optimaal kunnen combineren met de melkrobot", erkent Van Schaick, die zijn dieren dagelijks op een ander perceel laat grazen. Afgelopen jaar liet de melkveehouder zijn dieren 's ochtends om 5.00 uur naar buiten. 's Middags voerde hij in de stal mais bij, waarna de dieren vervolgens weer tot 19.00 uur naar buiten gingen.

Van Schaick weet exact welke dieren buiten lopen en welke dieren op stal staan. Bij het in- en uitlopen van de stal worden de koeien herkend door een antenne. "Rondom de stal liggen best veel sloten. Het gebeurt nog wel eens dat er een koe in de sloot belandt. Daarom vind ik het fijn om snel en gemakkelijk te checken of de koppel 's avonds compleet is."

De M2erlin draait nagenoeg storingsvrij. Slechts één keer moest Van Schaick vanuit Aalsmeer naar huis om een storing te verhelpen. Sinds de komst van de melkrobot is het werkritme van de melkveehouder behoorlijk op de schop gegaan. "Voorheen was ik bijna nooit voor 19.00 uur 's avonds binnen. Nu eet ik vrijwel altijd mee en schil ik ook nog wel eens de aardappelen", aldus Van Schaick, die dankzij de M2erlin zijn werkzaamheden tussen de koeien en de bloemen optimaal kan combineren.