In het heuvelachtige landschap van Zuid-Limburg worden melkveehouders met nieuwbouwplannen geconfronteerd met extra strenge bouweisen. Dat ondervond ook maatschap Lemlijn in Noorbeek, een dorpje nabij de Belgische grens. Pas na een vijfjarig vergunningstraject stonden alle seinen op groen en kon de stalbouw van start gaan. Het resultaat mag er zijn. De gloednieuwe, ruim opgezette 2x12 melkstal van Fullwood Packo (zij-aan-zij, Quick-E uitvoering) werd in februari 2017 in gebruik genomen.

“Het gebouw heeft een dubbele kap. Dat zorgt voor een speels effect. De hoek in de voorgevel oogt vriendelijk. Daardoor doet de stal minder kolossaal aan. Een goede inpassing in het landschap was een belangrijk uitgangspunt”, zo vertelt Guido Lemlijn. De jonge melkveehouder (25) rondde in 2015 de Has in Den Bosch af en trad vervolgens toe tot de maatschap met zijn ouders Pierre (59) en Marjo (53). Op termijn neemt de goedlachse en gedreven ondernemer het bedrijf over van zijn ouders Pierre en Marjo. “Met deze stal kan ik zo 30 jaar vooruit”, aldus Guido Lemlijn, die blij is met de aan hem geboden kans.

De stal (0+6+0-rijig) voldoet aan de eisen van de Maatlat Duurzame Veehouderij en biedt plaatst aan 165 koeien. De melkveehouders ruimden plaats in voor een kantoor, een hygiënesluis, een groot strohok en een separatieruimte. De geïsoleerde melkstal bevindt zich centraal in de stal. De melkveehouders kozen weloverwogen voor een 2x12 melkstal van Fullwood Packo (zij-aan-zij, Quick-E uitvoering). In de toekomst kan de melkstal indien nodig makkelijk worden uitgebreid tot 2x14. De ruimte daarvoor is aanwezig.

Guido Lemlijn: “We hebben ook gedacht aan een automatisch melksysteem. Ik heb ervaring opgedaan op een robotbedrijf. Het was een moeilijke beslissing. Na het afwegen van de voor- en nadelen zijn we tot onze keuze gekomen.” Flexibele werktijden en arbeidsgemak spraken in het voordeel van de robots, zo erkent Lemlijn. “Maar met robots ben je nooit echt klaar. Met een traditionele melkstal is dat anders.

Weidegang in combinatie met robotmelken was in onze situatie een onzekere factor. We hebben een redelijk diepe huiskavel. Onze dieren moeten behoorlijke afstanden overbruggen. Dat speelde mee in onze beslissing. Ik ben graag tussen de koeien en herken de dieren meteen. Ik vind het fijn om ze tweemaal daags tijdens het melken te zien. Daar voel ik me goed bij. Daarbij komt dat deze melkstal in aanschaf én onderhoud goedkoper is dan melkrobots.”

Maatschap Lemlijn ging het gesprek aan met drie melkmachineleveranciers. Om tot een goede keuze te komen, nam Guido Lemlijn de proef op de som. Hij molk in Brabant in verschillende type melkstallen, om goed te kunnen vergelijken. “De melkstal van Fullwood Packo blinkt uit in degelijkheid”, aldus Lemlijn, wijzend op het hekwerk en ijzerwerk. De jonge melkveehouder is bovendien goed te spreken over de compacte opstelling. “Dat bespaart schoonmaaktijd.”

De melkveehouders molken jarenlang in een 2x6 melkstal (visgraat). “We hadden een kleine 80 koeien aan de melk en waren ruim anderhalf uur bezig”, vertelt Guido Lemlijn. In het voorjaar van 2019 hebben de ondernemers 100 koeien aan de melk. Het melken is in een uurtje gepiept. “Onze ervaringen zijn heel goed. We hebben geen moment spijt gehad van onze keuze.”

De melkstal ziet er na twee jaar nog als nieuw uit. De melkveehouders zorgen er na iedere melkbeurt voor dat de put grondig wordt gereinigd. De melkstal is ruim opgezet en heeft een open karakter. De pulsators en printplaten hangen in de kelder, onder de melkstal. “Daar is het droog en stofvrij. Dat komt de levensduur ten goede”, aldus Lemlijn, die geen extra kosten maakte voor de kelder onder de melkstal.

“De stal is onderkelderd. Vanwege de centrale plek van de melkstal hoefden we geen aparte kelder te maken.” De vacuümpomp bevindt zich eveneens in de kelder. Het melken gebeurt daardoor vrijwel geruisloos. Tijdens het melken hebben vader en zoon Lemlijn zich weleens afgevraagd of alle systemen wel werkten.

De vloer van de melkstal is uitgerust met rubberen matten, zodat de koeien goed en schadevrij kunnen lopen. “Het rubber is vriendelijk voor de klauwen. De dieren moeten toch 90 graden draaien om tot de melkstand te komen”, legt Lemlijn uit. Ook aan de gezondheid van de melker is gedacht. De melkveehouders kozen voor een beweegbare putvloer, zodat iedere melker ergonomisch kan werken. De melkstellen worden in deze melkstal achterlangs aangehangen. Dat werkt plezierig, aldus Lemlijn. “We merken dat koeien minder makkelijk melkstellen aftrappen dan in een visgraatmelkstal. Dat is een groot voordeel.”

De melkveehouders kiezen er bewust voor om géén krachtvoer aan te bieden in de melkstal. “Daar worden ze alleen maar onrustig van”, aldus Lemlijn. De wachtruimte bevindt zich tussen de ligboxen. Een opdrijfhek zorgt ervoor dat de koeien toch goed de melkstal in komen. Na ieder rondje melken haalt Lemlijn het hekwerk van de melkstal omhoog. De koeien kunnen dan snel en gemakkelijk weglopen volgens het Quick-E principe. Er is zoveel ruimte dat er gemakkelijk twee koeien naast elkaar kunnen lopen.

De melkveehouders werken met stappentellers. De koeien worden automatisch herkend via de transponders aan hun poten. De verbeterede omstandigheden hebben in twee jaar tijd geleid tot een flinke productiestijging van ruim 1.200 kilo melk per koe. Guido Lemlijn denkt dat 10.000 liter per koe zeker haalbaar is.

Guido Lemlijn ziet een toekomst voor zich met 120 melkkoeien. In 2019 worden er fosfaatrechten aangekocht om een nieuwe stap in die richting te zetten. Op de lange termijn biedt de stal ruimte om verder door te groeien. “Het bedrijf is zo ingericht dat ik de arbeid grotendeels alleen kan doen.”

Ron Mulder liet twee M2erlins plaatsen in een bestaande situatie. De melkveehouder kijkt met een goed gevoel terug op het eerste halfjaar robotmelken.

Jarenlang combineerde Ron Mulder (45) zijn jongveeopfokbedrijf met een bestaan als zzp'er. Hij werkte onder meer als monteur en als loonwerker. Intussen koesterde hij de wens om ooit nog eens zijn eigen melkveebedrijf te beginnen. In april 2015 ging zijn droom in vervulling. Aan de andere kant van het dorp Kockengen kocht hij samen met zijn schoonvader een bestaand bedrijf, dat hij met veestapel en al overnam.

De afgelopen jaren molk Mulder zijn dieren in een 2x10-melkstal van Fullwood. Deze melkstal uit 2006 werd in oktober 2018 vervangen door twee M2erlin-melkrobots. "Ik wilde graag automatisch melken. Dat past bij me, niet in de laatste plaats vanwege het stukje techniek wat er bij komt kijken", aldus Mulder. De robots zorgen bovendien voor de gewenste arbeidsverlichting en -flexibiliteit, vertelt de melkveehouder. "We hebben 160 stuks vee. Het bedrijf is zo ingericht dat ik het in mijn eentje kan bolwerken."

De keuze voor Fullwood was niet vanzelfsprekend. Mulder liet vier offertes maken. Al snel vielen twee leveranciers af. "Geruisloos melken was een belangrijke reden om voor Fullwood te kiezen. Luister maar, je hoort alleen de pulsator lopen", vertelt Mulder, terwijl hij vanuit zijn kantoor naar de M2erlins wijst. "We werkten bovendien al met het Crystal-managementprogramma en stappentellers van Fullwood. Met de keuze voor de M2erlins hoefden we dat niet te veranderen", aldus Mulder, die goed te spreken is over de service van dealerbedrijf De Bie Techniek. "De M2erlin is ook gewoon een mooie en strakke RVS machine. De box heeft een open karakter en alles is netjes weggewerkt. Dat toont mooi en is allesbehalve lomp."

De twee robots zijn ingepast in een bestaande situatie. De voorbereidingen namen veel tijd in beslag. Mulder ging niet over een nacht ijs. "Ik heb goed en lang nagedacht over de precieze invulling", aldus Mulder, die in januari 2018 begon met slopen. Samen met zijn broer - die een aannemingsbedrijf heeft - klaarde Mulder de klus. "We hebben de vloer eruit gehaald, een put gemaakt en het dak verhoogd", aldus de melkveehouder, die tijdens de bouw in de 2x10-melkstal kon blijven melken. "2018 was een hectisch jaar., maar ik kijk er met een goed gevoel op terug", vertelt Mulder, die geen spijt heeft van zijn keuzes.

De twee M2erlins zijn achter elkaar geplaatst. Wat direct opvalt is het enorme plein voor de melkrobots. De koeien hebben alle ruimte om de robots te betreden. "Er zit 6,60 meter tussen de boxen en het ijzerwerk", aldus Mulder. De melkrobots zijn sinds 2 oktober in gebruik. "Veel robotboeren weten nog precies wanneer ze zijn overgestapt op automatisch melken. Ze vergeten hun trouwdatum nog eerder", grapt de melkveehouder.

De 2x10-melkstal heeft plaats gemaakt voor een groot strohok. Separeren gebeurt via de robots. "De te separeren koe loopt via robot 1 door robot 2 naar de selectiepoort", aldus Mulder, die bij de inpassing van de robots volop aandacht besteedde aan ideale looplijnen voor hemzelf enerzijds en een optimaal koeverkeer anderzijds. "Je moet een koe de goede kant op laten lopen", zegt de praktisch ingestelde Mulder.

Bij de ingebruikname van de robots volgde Mulder de adviezen van de dealer op. Dat ging perfect, zo zegt de melkveehouder. "We zijn 's ochtends om 9.00 uur gestart. 's Avonds om 22.00 uur hadden alle koeien er twee robotbezoeken opzitten." Mulder kijkt met genoegen terug op de opstart. "Het is mij ontzettend meegevallen dat de koeien zo snel aan de robots gewend waren. Als ik hoor welke problemen zich her en der soms voordoen dan kun je bij ons spreken van een vlekkeloze start."

Mulder hoeft eigenlijk nooit meer een koe te halen, uitgezonderd enkele vaarzen in het begin van de lactatieperiode. "Je moet nooit te snel en te vaak koeien halen. Daar raken ze aan gewend. Een gezonde koe loopt vanzelf naar de robot. Blijft ze liggen dan is er wat aan de hand", aldus Mulder. Het gemiddelde aantal melkbeurten per dag ligt tussen 3,2 en 3,3. De dieren geven gemiddeld 30,5 tot 31 liter per dag. "Voorheen zaten we op 29 liter per dag. De productie is zeker gestegen", aldus Mulder, die een simpel voersysteem hanteert. Hij zet niet in op een maximale melkgift, maar wil de kosten in de hand houden. Dat lukt. Terwijl de melkproductie steeg, daalden de voerkosten. "Ik ben buitengewoon tevreden", aldus Mulder.

Melkveebedrijf Mulder doet aan weidegang. In het voorjaar van 2019 combineert Mulder weidegang voor het eerst met robotmelken. "We laten de koeien op vrijwillige basis in- en uitlopen. Mocht dat niet werken dan gaan we sturen met de robots", aldus Mulder.

Kees (67) en Martijn (29) van de Brake uit Nunspeet (Gld.) melken sinds 6 november 2018 met twee M2erlin melkrobots van Fullwood Packo. De melkproductie is sindsdien al flink gestegen. Het bedrijf bestaat uit 110 melk- en kalfkoeien, 35 stuks jongvee en 50 hectare grond (waarvan 32 in eigendom). Er zijn 25 stuks jongvee ondergebracht bij een opfokker. Het rollendjaargemiddelde is 10.507 liter, met 4,24 % vet en 3,57 % eiwit. Op het bedrijf wordt weidegang toegepast. 

"Ik werk fulltime als zzp'er bij een melkveehouder in Flevoland. De twee M2erlins van Fullwood Packo zorgen voor arbeidsflexibiliteit en ontlasten me", vertelt Martijn van de Brake. In een vennootschap met zijn vader Kees runt de jonge ondernemer een melkveebedrijf in het Gelderse Nunspeet. Vorig jaar augustus namen vader en zoon Van de Brake afscheid van de 2x5-visgraat melkstal uit 1995. "De capaciteit van die melkstal sloot niet meer aan op onze veestapel. We waren per keer 2 uur en 15 minuten aan het melken", vertelt Martijn van de Brake.

Martijn van de Brake: "We hebben drie merken overwogen. Eentje viel al snel af. Bij de M2erlins van Fullwood Packo had ik uiteindelijk het beste gevoel. De M2erlin melkrobot is een mooie en degelijke machine. De robot beschikt over een geruisloze arm, die goed aansluit. Goed onderhangen is voor mij belangrijker dan snel onderhangen. De aansluitarm zorgt voor veel rust onder de koe. Dat vind ik belangrijk. Ik heb een hekel aan zenuwachtig gedoe."

De melkveehouder is goed te spreken over het feit dat de melkrobots volledig uit RVS zijn opgebouwd. "De machines zijn gemakkelijk en goed schoon te houden", zo zegt Van de Brake, die daarom ook extra investeerde in coating op de vloer en de muren.
Bij zijn keuze voor de M2erlins ging hij ook af op de ervaringen van collega-melkveehouders. "Ik had goede verhalen gehoord over dit type melkrobot. De aanwezigheid van dealer Van der Weerd uit Kampen was daarbij ook een pluspunt."

Tot dusverre heeft Van de Brake absoluut geen spijt van zijn keuze voor de M2erlins. De melkveehouder is bijzonder goed te spreken over de eerste maanden. "Het gaat boven verwachting goed. Ik had niet verwacht dat het zo snel al zo goed zou gaan.

Bij de overstap op de M2erlins hield Van de Brake zijn dieren enkele dagen in twee groepen. Driemaal daags joeg hij de koeien door de robots. "In de eerste week moet je de koeien laten wennen aan de robots. Ze moeten het dagelijkse melkritme van voorheen loslaten."
De koeien waren vrij snel gewend aan de nieuwe manier van melken, vertelt Van de Brake. "De eerste weken stonden er gemiddeld tien koeien op de attentielijst. Na anderhalve maand waren vrijwel alle dieren gewend aan de M2erlins. Sindsdien gaat het eigenlijk vlekkeloos."

Van de Brake loopt niet de hele dag achter attentiekoeien aan. Indien nodig jaagt hij enkel 's ochtends en 's avonds koeien naar de robot. "Je moet koeien niet te snel en te vaak halen. De melkrobots moeten voor mij werken, ik wil niet voor de robots werken."
Met een smakelijke en eiwitrijke broksoort worden de koeien naar de robots gelokt.

Sinds de ingebruikname van de melkrobots van Fullwood Packo geven de koeien gemiddeld 5 liter per dag meer. "We zitten nu op 36 liter per koe per dag", zegt Van de Brake. Hij mikt op een jaarproductie van 11.000 liter per koe. "Maar 12.000 liter is een reëel streven", zo zegt hij. Met de ingebruikname van de melkrobots zijn vader en zoon Van de Brake gaan werken met stappentellers. "Op het gebied van vruchtbaarheid willen we nog een stap maken", aldus Van de Brake, die bij zijn koeien speciale aandacht heeft voor melkgift, beenwerk en eiwitgehalte.

De melkveehouders hebben momenteel 100 koeien aan de melk. De dieren worden gehouden in één grote groep. Er is vrij koeverkeer. "De koeien kunnen zelf kiezen welke robot ze bezoeken", aldus Van de Brake. Het gemiddelde aantal robotbezoeken per dag is 7. Het gemiddelde aantal melkbeurten in januari 2019 ligt tussen 3,3 en 3,4. In de robotruimte hangt een touchscreen met internetverbinding. Deze computer staat ook in verbinding met de pc van Van de Brake. "Ik kan hier al mijn managementzaken regelen. Dat is erg handig."

De dagelijkse productie per robot ligt in januari 2019 tussen 1.700 en 1.800 liter per robot. Van de Brake wil naar 2.000 liter per robot per dag. "We zitten nu nog op zo'n 24% vrije tijd per robot. Dat mag wat mij betreft terug naar 10%", aldus de melkveehouder, die op termijn graag 120 koeien aan de melk wil hebben. "Misschien kunnen we dit jaar al doorgroeien naar 1,3 miljoen liter melk. Met wat extra koeien erbij wil ik uiteindelijk graag naar 1,4 miljoen liter." De melk wordt opgeslagen in een nieuwe melktank. Die heeft een capaciteit van 15.500 liter.